دکتر امیر شاملو، دانشيار و عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف و مدیرعامل شرکت دانش بنیان بهین زیست آرامه در گفتگو با روابط عمومی و امور بین الملل ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول های بنیادی به معرفی این شرکت و فعالیت‏ های کنونی آن و چشم اندازی که برای آینده در نظر دارد پرداخت.


دکتر شاملو فارغ التحصیل دانشگاه استنفورد در مقطع دکتری بوده و دوره پسادکترای خود را در دانشگاه برکلی سپری نموده است. وی فعالیت های تخصصی در حوزه ی مهندسی زیستی و مهندسی های مرتبط با حوزه ی میکرو و نانو انجام داده است. در ادامه با فعالیت های وی و شرکت دانش بنیان تحت سرپرستی وی آشنا خواهید شد.


دکتر شاملو رساله دکتری خود را در زمینه گرایش‌های زیستی و و میکرو و نانو ذرات به پایان رساند و در زمینه کاربرد دستگاه های میکروفلوئیدیک و ساختارهای ریز سیال و کاربرد آن در پزشکی شخصی پژوهش‌های زیادی را انجام داد که منتج به چاپ مقالات متعدد در نشریات معتبر جهانی از جمله نشریه Science گردید. بعد از اتمام دوره دکتری به مدت یکسال در دانشگاه برکلی کالیفرنیا دوره پسا دکتری خود را در زمینه سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی با دریافت بورسیه از ستاد سلول های بنیادی در دانشگاه برکلی گذارند. پس از پایان دوره ذکر شده وی تصمیم گرفت که تجربیات و دستاوردهای خود را به دانشجویان داخل کشور منتقل کند تا این گرایش‌های نوین هر چه سریعتر در ایران نیز شکل بگیرد. تأسیس دو آزمایشگاه در زمینه نانو زیست فناوری و میکروفلوئیدیک و بیوممز در دانشگاه صنعتی شریف با همکاری پژوهشکده زیست‌فناوری و محیط زیست از دستاوردهای ورود ایشان بود که این آزمایشگاه‌ها امکان کشت سلول های بنیادی و ساخت ادوات ریزسیال را برای دانشجویان فراهم نمود و در نهایت منجر به تاسیس شرکت دانش بنیان بهین زیست آرامه گردید که در سال 1395 در زمره شرکت های دانش بنیان قرار گرفت.


این شرکت در بدو امر با محصولات مرتبط با حوزه ی «مهندسی بافت و پزشکی بازساختی» فعالیت خود را آغاز نمود. با توجه به اینکه بسیاری از آسیب هایی که در سوختگی های شدید به بافت پوست وارد می شود با رویکرد سنتیِ قابل درمان نیست برای چنین شرایطی باید به صورت مهندسی شده داربست هایی را طراحی نمود که در ناحیه ضایعه دیده قرار گرفته و به ترمیم و ساخت مجدد بافت آسیب دیده کمک کند. فرایند ترمیم زخم بسیار پیچیده بوده و نیازمند عملکرد همزمان انواع مختلفی از سلول ها و فاکتور های رشد است. در هنگام وارد آمدن زخم های سوختگی فرآیند ترمیم طبیعی زخم به دلیل گسترده بودن سطح بافت آسیب دیده با مشکل مواجه شده که این موضوع باعث کندی روند ترمیم زخم می شود. این پیچیدگی باعث افزایش احتمال عفونت زخم و در نهایت افزایش خطر مرگ می شود. برای درمان سریع و موثر این نوع از زخم ها در چند سال اخیر، استفاده از داربست های پوستی در دنیا رواج یافته است. این داربستها با فراهم آوردن محیطی متخلخل با رطوبت و چسبندگی بالا به محل زخم، باعث تقلید ساختار طبیعی پوست می شوند. با توجه به گستردگی بالای آمار مرگ و میر ناشی از زخم های گسترده ی سوختگی در کشور، اهمیت این نوع داربست ها بیش از پیش جلوه می کند. در حال حاضر داربست های پوستی موجود در کشور برای این نوع زخم ها وارداتی بوده و قیمت بسیار بالایی دارند لذا بومی سازی ساخت این نوع داربست ها در داخل کشور نه تنها باعث افزایش توان کلینیکی کشور خواهد شد، بلکه سبب فراهم آوردن محصولی با قیمت مناسب برای تمامی اقشار کشور خواهد شد. شرکت بهین زیست آرامه در جهت این هدف قدم بر می دارد و دو محصول در این زمینه تولید نموده است که آماده دریافت مجوز برای ورود به بازار هستند. همچنین تولید محصولات دیگری در زمینه مهندسی بافت در حوزه تولید گرفت های عروقی و غضروف در این شرکت در دست انجام است که مراحل اولیه خود را سپری نموده است.


از دیگر محصولات این شرکت دانش بنیان دستگاه های نوین «تشخیص پزشکی» به عنوان یکی دیگر از زیرشاخه های فناوری های نوین می باشد. با طراحی سامانه های میکروفلوییدیکی یا ریز سیال، میتوان با استفاده از احجام بسیار ناچیزی از مایعات بدن، آزمایشات مهمی را انجام داد و تشخیص بیماری ها را در مدت زمان بسیار کوتاه تر و با کمترین هزینه ارائه نمود. به عنوان نمونه در بیمارانی که مبتلا به سرطان بوده و لازم است تا از طریق آزمایش های مکرر، وجود سلول های سرطانی گردشی در خون آنها پایش گردد، می توان از طریق دستگاه هایی که به این منظور ساخته می شود آزمایش ها را در منزل انجام داد و با استفاده از حجم بسیار کمی از خون بیمار در مدت زمانی کوتاه به بررسی وضعیت آن پرداخت. شرکت بهین زیست آرامه در این راستا اقدام به طراحی دستگاه های میکروفلوئیدیک بر روی تراشه با هدف تشخیص بیماری و همچنین بررسی ژنتیکی آن از طریق سیستم مجتمع تکثیر ژن با استفاده از نمونه های بسیار اندک نموده است.


از برنامه های آتی این شرکت پرداختن به بحث «پزشکی مبتنی بر فرد» است. در حال حاضر علم روز دنیا به سمتی می رود که پزشکان داروها را به صورت تعمیم یافته و جنرال برای تمامی بیماران تجویز نکنند. زیرا اثبات شده برخی داروها اثرات مخربی می توانند روی سایر بافتهای بدن داشته باشند و نوع و دوز داروی بهینه باید برای افراد مختلف به صورت شخصی تعیین گردد. برای انجام این کار نیاز به طراحی سامانه هایی است که بتوان در خارج از بدن فرد سلول های بدن وی را کشت داد و اثر داروهای مختلف و دوز آن بر روی بدن بیمار را بررسی نمود و در حالت بهینه به پزشک مربوطه گزارش داد که کدام دارو با کدام دوز برای بیمار باید تجویز گردد. سامانه نوینی که میتوان برای این منظور استفاده نمود سیستم های ریز سیال یا میکروفلوییدیک است. از این سامانه ها، به صورت موازی و همزمان و با تعداد بسیار بالا می توان استفاده نمود. این سامانه ها در شرکت بهین زیست آرامه در دست بررسی می باشند و در واقع مدل کوچک شده پزشکی بازساختی را بر روی تراشه همانند سازی می نمایند.


دکتر شاملو اذعان داشت: مبحث پزشکی شخصی در سطح دنیا نیز بسیار نو است و عمر آن کمتر از ده سال می باشد. این حوزه از فناوری در بین پزشکان هم بسیار مورد توجه قرار گرفته و بسیار علاقه مند هستند که به این حوزه وارد شوند اما در عمل موانعی وجود دارد و لازم است که بحث همکاری بین مهندسین و پزشکان تقویت شود. هرچند تا رسیدن به نتیجه و محصول و ورود آن به بازار زمان لازم است.